مهدی بهنیافر
چکیده
این پژوهش به خوانش عقلی شهیدمطهری از داستان موسی(ع)وخضر(ع) در قرآن‌کریم می‌پردازد. وجه عقلی این خوانش به استفاده از مفهوم فلسفی بافت در تحلیل رفتار طرفین داستان، تحلیل عقلی و غیرباطنی رفتار موسی(ع) و نیز دلالت‌هایی در تفکر عقلانی‌وانتقادی است.در نگاه مطهری بافت فکری طرفین داستان از جهاتی قیاس‌ناپذیر و متمایز از یکدیگر است و آنها ...
بیشتر
این پژوهش به خوانش عقلی شهیدمطهری از داستان موسی(ع)وخضر(ع) در قرآن‌کریم می‌پردازد. وجه عقلی این خوانش به استفاده از مفهوم فلسفی بافت در تحلیل رفتار طرفین داستان، تحلیل عقلی و غیرباطنی رفتار موسی(ع) و نیز دلالت‌هایی در تفکر عقلانی‌وانتقادی است.در نگاه مطهری بافت فکری طرفین داستان از جهاتی قیاس‌ناپذیر و متمایز از یکدیگر است و آنها دچار موقعیتی تکافوآمیز هستند. نوع نگاه مطهری به او فرصت داده که از دریچۀ دید موسی(ع) هم به‌ماجرا بنگرد و رفتار موسی(ع) را هم در بافت فکری خودش کاملاً موجه ببند. لذا موسی(ع) از سرسپرده‌ای منفعل و واقعاً ناشکیبا در برخی خوانش‌ها به مقلّدی مسئول و ممیِّز در پرتو عقل سلیم مبدّل می‌شود. در این نگاه دیگر پرسش از غلبۀ خضر بر موسی یا بالعکس از میان می‌رود و سلوک معقول موسی(ع) در برابر خضر(ع)، به‌میزان قابل‌توجهی کارکردهای تربیتی کل داستان را نسبت به دیگر خوانش‌ها دگرگون می‌سازد.در خوانش مطهری عموم انسان‌ها در جهان سه‌بعدی موسی(ع) زندگی‌می‌کنند نه جهان چهار بعدی خضر(ع) که شامل علم به آینده است. آنها در قلمروهای بسیار اندکی صاحب‌نظرند و در بسیاری قلمروها مقلِّد؛ لذا نه‌تنها به‌لحاظ هستی‌شناختی و معرفتی بلکه به‌لحاظ روانی هم به بافت فکری‌وزیستی موسی(ع) نزدیک‌ترند و می‌توانند از واکنش‌های عقلی او الگو بگیرند.
