طاهره باغستانی؛ هادی وکیلی؛ نعیمه پورمحمدی؛ سید حسین سید موسوی
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 103-138
چکیده
مسئله وقوع شر در نظام آفرینش از جمله مسائلی است که همواره ذهن متفکران جهان را به خود معطوف ساخته است. در فلسفة دین معاصر، از سه تقریر منطقی، قرینهای و اگزیستانسی برای تبیین مسئلة شر یاد میشود و پاسخ به این سه دسته تقریر از مسئله، بهترتیب در قالب دفاعیه، تئودیسه، و معنا-تسلابخشی صورت گرفته است. در این مقاله دیدگاه محییالدین ابنعربی، ...
بیشتر
مسئله وقوع شر در نظام آفرینش از جمله مسائلی است که همواره ذهن متفکران جهان را به خود معطوف ساخته است. در فلسفة دین معاصر، از سه تقریر منطقی، قرینهای و اگزیستانسی برای تبیین مسئلة شر یاد میشود و پاسخ به این سه دسته تقریر از مسئله، بهترتیب در قالب دفاعیه، تئودیسه، و معنا-تسلابخشی صورت گرفته است. در این مقاله دیدگاه محییالدین ابنعربی، نمایندة عرفان نظری و مؤسس مکتب اکبری را که از مشرب خاص عرفانی خود، به مسئلة شر پاسخ داده است مورد توجه قرار داده و پاسخهای او را در قالب دفاعیهها و تئودیسهها تقریر کردهایم. پاسخهای ابنعربی به مسئلة شر را بهطورعمده در قالب دفاعیههایی مانند موهومیبودن شر، عدمیبودن شر و نسبیبودن شر، و تئودیسههایی نظیر تئودیسة جبران، تئودیسة اختیار، تئوریسة بهترین جهان ممکن، تئودیسة پرورش روح، و تئودیسة خلوص، تئودیسة فرآیند، تئودیسة چلیپایی میتوان صورتبندی کرد.
امیرمحمد دوازده امامی زاده؛ عبدالرسول کشفی
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 139-168
چکیده
تأمل پیرامون مسئلة شر و ارتباط آن با خداباوری از موضوعات فلسفیای است که در طول تاریخ مورد بحث و گفتوگو بودهاست. از جمله اندیشمندانی که در دوران معاصر به این مسئله پرداخته، بروس رایشنباخ است. وی در پاسخ به برهان احتمالاتی شر، علاوه بر تبیین دقیق شرور اخلاقی، توضیحی جامع پیرامون چرایی شرور طبیعی مطرح ساخته که با عنوان «تئودیسة ...
بیشتر
تأمل پیرامون مسئلة شر و ارتباط آن با خداباوری از موضوعات فلسفیای است که در طول تاریخ مورد بحث و گفتوگو بودهاست. از جمله اندیشمندانی که در دوران معاصر به این مسئله پرداخته، بروس رایشنباخ است. وی در پاسخ به برهان احتمالاتی شر، علاوه بر تبیین دقیق شرور اخلاقی، توضیحی جامع پیرامون چرایی شرور طبیعی مطرح ساخته که با عنوان «تئودیسة قوانین طبیعی» شناخته شدهاست. بر مبنای این تئودیسه، شرور طبیعی لازمة قانونمندی جهان طبیعی است و قانونمندی نیز شرط ضروری تحقق فاعل-های مختار است. اشکالِ مهمی که به این تئودیسه وارد شده آن است که میتوان جهانی را با قوانین یا شرایط متفاوت تصور کرد به گونهای که فاقد شرور طبیعی، و یا، دستکم، مشتمل بر شرور طبیعی کمتری نسبت به جهان واقع باشد. پیشفرض اساسیِ این اشکال، اعتبارِ استنتاج «امکان» از «تصورپذیری» است که در فلسفة تحلیلی معاصر مورد تدقیق قرار گرفتهاست. به عنوان نمونه، دیوید چالمرز به صورت تفصیلی با بررسی انحای گوناگون تصورپذیری، این استنتاج را جز در شرایطی خاص نمیپذیرد. هدف این مقاله، بازخوانی دقیقتر تئودیسة قوانین طبیعی رایشنباخ با استفاده از نظریة چالمرز دربارة استلزام تصورپذیری-امکان است. در نتیجه، با تضعیف اشکال تصورپذیری جهان بدون شر این تئودیسه تقویت گشتهاست.