Document Type : Original Article

Authors

1 PhD student in Philosophy and Theology, University of Isfahan

2 Associate Professor of Philosophy, University of Isfahan

Abstract

Human fall is one of the key issues of anthropological concern in religious studies and philosophical investigations; it not only accounts for the nature of human soul rather it refers to the latter’s origin and its emergence. Although fall has been discussed in some prophetic traditions and sayings; for Mulla Sadra it is of philosophical interest and has been discussed along with the issues of soul’s origination. Thus this essay seeks to study the issue of human soul’s fall in the context of Mull Sadra’s philosophical discussions of soul as a whole and in view of a set of certain prophetic traditions. It aims at providing a picture of fall from a religious and philosophical point of view. Taking a problem-oriented approach, this research struggles to explain the bodily emergence and spiritual eternity of human soul and demonstrate that origination and fall are not of a contradictive or differentiated nature in Sadra’s view rather they are totally coherent; it also studies the philosophical, mystical and exegetical attitudes of Sadra on the existential status of human soul and its knowledge. Finally it seeks to offer a rational interpretation of ontological aspects of the fall of human soul drawing upon Sadra’s ideas concerning human realization.

Keywords

آشتیانی، سید جلال‌الدین (1381). شرح بر زاد المسافر، چاپ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
آملی، سید‌حیدر (1377). اسرار الشریعه و اطوار الطریقه، ترجمة سید جواد هاشمی علیا، تهران، انتشارات قادر.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1353). رساله فی الفعل و الانفعال، حیدر آباد دکن، مجلس دایره‌المعارف العثمانیه.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1332). مبدأ و معاد، ترجمة محمد شهابی، تهران، دانشگاه تهران.
ابن‌عربی، محی‌الدین (1370). المسائل، تحقیق دکتر دامادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن‌عربی، محی‌الدین (بی‌تا). الفتوحات مکیه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
ابن‌فارس، احمد (1404 ق). معجم المقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام هارون، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1363). لسان العرب، ج 15، طبع یک، بیروت، دارلاحیاء‌ التراث العربی.
الاصفهانی، راغب (1392 ق). معجم المفردات الفاظ القرآن، تحقیق مرعشلی، بی‌جا: دارالکتاب العربی.
الطریحی، فخر الدین (1916). مجمع البحرین، طبع یکم، قم: مؤسسه البعثه.
بهشتی، احمد، یعقوبیان، محمدحسن (1389). «حقیقت تشکیکی وحی در هندسة حکمت متعالیه»، معرفت فلسفی، ش 29.
جوادی آملی، عبد‌الله (1390). تفسیر موضوعی قرآن کریم، معرفت‌شناسی در قرآن، چاپ هفتم، قم: مرکز نشر اسراء.
خمینی، روح‌الله (1385). تقریرات فلسفة امام خمینی، آیه‌الله سید عبد‌الغنی اردبیلی، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی، روح‌الله (1376). شرح دعای سحر، ترجمة احمد فهری زنجانی، تهران: انتشارات تربت.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا، تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ربانی گلپایگانی، علی (1391). وحی‌شناسی ماهیت و ویژگی‌ها، قم: نشر رائد.
رامین، علی، کامران فانی، محمدعلی (1389). دانشنامه دانش گستر، تهران: مؤسسة دانش‌گستر.
سهروردی، شهاب‌الدین (1372). مجموعة مصنفات، ج 1، المطارحات، به تصحیح هانری کربن، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1354). المبدا و المعاد، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1346). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی، مشهد: دانشگاه مشهد.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1380). اسرار الایات، ترجمة محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1364). تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محمد شمس‌الدین، بیروت، دار‌التعارف للمطبوعات.
صدرالدین‌ شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب، مقدمة محمد خواجوی، تعلیقات ملا علی نوری، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار‌الحیاء التراث العربی.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1378). المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، مقدمه و تصحیح و تعلیق از سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۷). سه رسالة فلسفی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360). اسرار الایات و انوار البینات، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفة اسلامی.
صدرالدین‌شیرازی، محمد بن ابراهیم (1370). شرح اصول کافی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
فارابی، ابونصر محمد (1366). السیاسه المدینه، تحقیق فوزی متری نجار، بیروت: افست دانشگاه الزهرا.
فرامرز قراملکی، احد (1385). روش‌شناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم رضوی.
فلاح‌پور، مجید (1389). مبانی اصول و روش تفسیری ملاصدرا، تهران: انتشارات حکمت.
فیض کاشانی، ملامحسن (1374 ق). تفسیر الصافی، تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
قاسم‌پور، محسن (1381). پژوهشی در جریان‌شناسی تفسیر عرفانی، تهران: انتشارات مؤسسة فرهنگی هنری ثمین.
قیصری، داود (1416 ق). شرح فصوص الحکم، قم: منشورات انوار الهدی.
لاهیجی، محمد جعفر بن محمد صادق (1386). شرح رساله المشاعر، قم: بوستان کتاب.
ملایری، موسی (1384). تبیین فلسفی وحی از فارابی تا ملاصدرا، قم: انتشارات طه.
مصلح، جواد (1394). علم‌النفس یا روان‌شناسی صدر‌المتالهین، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
میناگر، غلام‌رضا (1392). استنباط معارف عقلی از نصوص دینی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.