جستارهای فلسفه دین
جایگاه خداباوری گشوده به‌عنوان رویکردی نوین در میان انواع خداباوری

مهدی ابوطالبی یزدی؛ رسول رسولی پور؛ امیرعباس علی‌زمانی؛ قربان علمی؛ محسن جوادی

دوره 6، شماره 2 ، بهمن 1396، صفحه 1-24

چکیده
  خداباوری گشوده به­عنوان رویکرد جدیدی در عرصۀ الهیات و فلسفة دین، نظریات و دیدگاه­هایی را مطرح کرده است که هم به لحاظ فلسفی و هم به لحاظ الهیاتی (کلامی) توجه بسیاری از اندیشمندان معاصر را به خود جلب کرده است. مدعای اصلی و اساسی حامیان این رویکرد این است که بسیاری از آموزه­های رایج دربارۀ ذات و صفات خدا (و به­طور خاص صفاتی مانند ...  بیشتر

«فعل خداوند در طبیعت» طرح و بررسی دیدگاه جان پوکینگ‌هورن

روزبه زارع

دوره 6، شماره 2 ، بهمن 1396، صفحه 25-47

چکیده
  آیا راه معقولی وجود دارد که بپذیریم  دست خداوند در طبیعت باز است؛ راهی که از ایراد تاریخیِ خدای رخنه­پوش در امان باشد؟ جان پوکینگ­هورن، فیزیکدان و متکلم مشهور انگلیسی، از پیشگامان عرصة علم و الهیات و از معروف­ ­ترین متفکران مسیحی در این صحنه است. او علاوه  بر دستاوردهای مهم در فیزیک نظری، در مباحث علم و الهیات نیز صاحب رأی ...  بیشتر

تحلیل و بررسی رابطه علم و دین از منظر اندیشه پویشی وایتهد

رستم شامحمدی

دوره 6، شماره 2 ، بهمن 1396، صفحه 49-69

چکیده
  در این مقاله تلاش می­شود رابطۀ علم و دین از منظر اندیشۀ پویشی وایتهد بررسی و تحلیل شود. برای این امر ابتدا الگوهای چهارگانۀ رابطه علم و دین (تضاد، تمایز، گفت‌وگو و تلفیق) توضیح داده می‌شود. سپس، دربارۀ نظام مابعدالطبیعی پویشی بحث می‌شود تا نشان داده شود که علم و دین چگونه در چهارچوب این نظام فراگیر هماهنگی یا تلفیق پیدا می‌کنند. ...  بیشتر

خوانشی هستی‌شناختی از شاکله سازوارگی وحی و انسان در هندسه معرفتی صدرالمتألهین

راحله بطلانی اصفهانی؛ جعفر شانظری؛ مجید صادقی حسن آبادی

دوره 6، شماره 2 ، بهمن 1396، صفحه 71-96

چکیده
  یکی از کارکردهای اساسی فلسفة ملاصدرا تفسیر عقلانی معارف‌ الهی و تبیین فلسفی جایگاه انسان در دایرة هستی است که علاوه بر اینکه می‌تواند چشم‌انداز روشنی از نتایج و دستاوردهای حکمت متعالیه حاصل کند، زمینة بازسازی مدلی آنتولوژیک مبتنی بر اصول هستی‌شناختی صدرایی را در جهت فهم سازوارگی وحی و انسان فراهم می‌سازد. به همین دلیل نوشتار ...  بیشتر

صرفه ایمان: مقایسه استدلال شرط‌بندی پاسکال با تقریر‌های اسلامی‌ـ‌شیعی

جواد شمسی؛ جهانگیر مسعودی

دوره 6، شماره 2 ، بهمن 1396، صفحه 97-120

چکیده
  آن‌چه را ابوالفتوح رازی «طریقت احتیاط» می‌نامد صورتِ استدلالی است که مشهورترین روایت آن‌ـ دستِ کم در منابع غربی‌ـ «شرط‌بندی پاسکال» نامیده می‌شود. برخی از قدیمی‌ترین تقریر‌های این استدلال را می‌توان در میراث حدیثی ائمۀ شیعی سراغ گرفت. گروهی نیز معتقدند ریشۀ استدلال پاسکال را باید در کتب متفکران مسلمان پیدا کرد. در ...  بیشتر

فخر رازی: خاستگاه کلام فلسفی

اعظم قاسمی؛ آریا یونسی

دوره 6، شماره 2 ، بهمن 1396، صفحه 121-147

چکیده
  فارابی در احصاء‌العلوم دو شیوه را در کلام متمایز می‌کند: استدلالی و غیراستدلالی. در دورة بعد رویکرد استدلالی در کلام بر رویکرد دیگر غالب می‌شود و کلامی شکل می‌گیرد که به فلسفه بسیار نزدیک است. از این زمان است که گفت­وگو و مفاهمه‌ای گسترده میان فیلسوفان و متکلمان اسلامی درمی‌گیرد. مبدع کلام فلسفی، فخر­الدین رازی است و با خواجه ...  بیشتر