جستارهای فلسفه دین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه، دانشکده‌ی ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه‌ی طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشیار فلسفه، دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران،‌ایران

10.22034/philor.2022.553482.1393

چکیده

پرسش‌هایی چون آیا خدایی هست؟ و آیا اعتقاد به خدا، زندگی را معنادار می‌سازد؟ از جمله زنده‌ترین پرسش‌های فلسفی هستند و نیچه به هردو پرداخته است. او با طرح صورتی از استدلال اختفای الهی وجود خدا را نفی کرده و برآن است که اگر تعریف ادیان توحیدی از خدا را پذیرا شویم، نمی‌توانیم سکوت وی را در طول تاریخ و در عرض جغرافیا توجیه نماییم. نیچه سپس کوشش می‌کند تا درباب کمرنگ شدن نقش باور به خدا در معنا بخشیدن به زندگی آدمی تأمل کند. وی با برساختن شخصیت‌های تمثیلی همچون دیوانۀ چراغ بدست، قدیس پیر، پاپ بازنشسته و زشت‌ترین انسان تلاش دارد تا نشان دهد که وقوف به مرگ خدا چگونه حیات انسان را دستخوش بحران معنوی خواهد ساخت. آموزۀ ابرانسان برای پر کردن خلأ پدید آمده از مرگ خداست که مطرح می‌گردد. ولی استدلال نیچه در رد وجود خدا ناتمام است و از پس استقرار یک هستی‌شناسی الحادی برنمی‌آید. همینطور گره زدن خداباوری به زندگی‌ستیزی و کین‌توزی توسط وی، گرچه متکی به بعضی نمونه‌ها در ادیان و مذاهب است، ولی آشکارکنندۀ پیوندی ضروری نیست. نیز آموزۀ ابرانسان چنان دست‌نایافتنی‌ست که موجبات ناخشنودی روانی آدمی را پدید می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

آ.کمپیس، توماس (۱۳۸۹). اقتدا به مسیح. سعید عدالت‌نژاد. تهران: انتشارات طرح نو.
داستایوفسکی، فیودور (۱۳۹۷). برادران کارامازوف. احد علیقلیان تهران: نشر مرکز.
سینگر، پیتر (۱۳۸۹). هگل. عزت‌الله فولادوند. تهران: انشارات طرح نو.
فرنتسل، ایفو (۱۳۹۰). فریدریش نیچه. علی عبداللهی و سعید فیروزآبادی، تهران: انتشارات هرمس.
کاپلستون، فردریک (۱۳۸۸). فریدریش نیچه: فیلسوف فرهنگ. علیرضا بهبهانی و علی‌اصغر حلبی. تهران: انتشارات زوّار.
مِتس، تَدییِس (۱۳۹۶). معنای زندگی. هدایت علوی‌تبار. منتشر شده در ارج‌نامة عزت‌الله فولادوند. تهران: مینوی خرد.
مورنو، آنتونیو (۱۳۷۶). یونگ، خدایان و انسان مدرن. داریوش مهرجویی. تهران: نشر مرکز.
نیچه، فریدریش (۱۳۷۷). حکمت شادان، آل احمد و فولادوند و کامران. تهران: انتشارات جامی.
........................ (۱۳۸۵). چنین گفت زرتشت، داریوش آشوری. تهران: نشر آگه.
........................ (۱۳۸۹). اراده‌ی قدرت، مجید شریف. تهران: نشر جامی.
........................ (۱۳۹۰ الف). غروب بتان، مسعود انصاری. تهران: نشر جامی.
........................ (۱۳۹۰ ب). دجّال، سعید فیروزآبادی. تهران: نشر جامی.
هگل، گ.و.ف (۱۳۹۰). پدیدارشناسی جان، باقر پرهام. تهران: انتشارات کند و کاو.
Ecclesiastes. (2006). Published in King James Version of the Holy Bible.
John’s Gospel……………………………………………………………....
Psalms……………………………………………………………………...
Abed al-jabri, Mohammad. (2011). The Formation of Arab Reason. Translated by Centre for Arab Unity Studies. London: I.B. Tauris Publishers.
Berry, Jessica. (2020). Nietzsche and Relativism. Published in Routledge Handbooks in Philosophy of Relativism. Edited by Martin Kusch. London & New York: Routledge.
Burns, Elisabeth. (2018). What is This Thing Called Philosophy of Religion? London & New York: Routledge.
Foot, Philippa. (2002). Virtues and Vices and Other Essays in Moral Philosophy. Oxford: Clarendon Press.
Hick, John. (2010). Evil and The God of Love. Hampshire: Palgrave Macmillan.
Jaspers, Karl. (1979). Nietzsche: An Introduction to the Understanding of His Philosophical Activity. Translated by Charles Wallraff & Frederick Schmitz. South Bend. Indiana: Regney.
Jocz, Jakob. (1958). The Invisibility of God and the Incarnation. Published in the Canadian Journal of Theology 4: 179–86.
Kellenberger, J. (1997). Kierkegaard and Nietzsche: Faith and Eternal Acceptance. London: Macmillan Press Ltd.
Martin, Clancy. (2014). Friedrich Nietzsche. Published in The History of Western Philosophy of Religion. Edited by Graham Oppy & N.N. Trakakis. London & New York: Routledge.
Nietzsche, Friedrich. (2006). Daybreak: Thoughts on the Prejudices of Morality. Translated by R. J. Hollingdale. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Nietzsche, Friedrich. (2004). Ecce Homo & The Antichrist. Translated by Thomas Wayne. New York: Algora Publishing.
Pascal, Blaise. (1995). Pensees. Translated by Honor Levi. New York: Oxford University Press.
Sartre, Jean-Paul. (1989). No Exit & Other Plays. New York: Vintage Books.
Stenmark, Mikael. (1995). Rationality in Science, Religion and Everyday Life. Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press.