جستارهای فلسفه دین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفه دین دالننشگاه علامه طباطبایی

چکیده

نسبت زبان و امر واقع در فلسفه، به‌طورکلی، و در فلسفۀ زبان، به‌ طور خاص، مباحث معناشناسی و نظریۀ دلالت را پیش می‌کشد. هر رویکرد فلسفی به پدیدۀ تنوع و کثرت ادیان باید به این مباحث زبان‌شناسانه نظر داشته باشد. نظریه‌های دلالت و معنایی که در باب امر متعالی در خصوصِ مسئلة تنوع دینی برگرفته می‌شوند، باید به‌گونه‌ای باشند که تمامیت و سازگاری آن نظریه را مخدوش نسازد. تعارض گزاره‌های ادیان و زبان متفاوت در سخن ‌گفتن از امر متعالی در پدیدۀ تنوع دینی یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی است که دیدگاه‌های گوناگون سعی در تبیین معقول آن دارند، به‌نحوی‌که بتوانند هم از وجود اصل امر متعالی و هم وحدت آن و هم امکان گفتارهای متفاوت و بلکه متعارض از آن واقعیت دفاع کند. در این مقاله می‌کوشیم با تحلیل پیش‌فرض‌های زبانی در باب امر متعالی در موضوع تنوع دینی، به بررسی مقایسه‌ای دو روایت اسطوره‌ای هیک و استعاری برن از کثرت‌گرایان معاصر بپردازیم.

کلیدواژه‌ها

بیسینگر، دیوید (1394). تنوع  دینی، ترجمۀ مهدی اخوان، تهران: ققنوس.
هیک، جان (1382). بُعد پنجم، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: قصیده‌سرا.
Boyd, R. (1979). ‘Metaphor’ and Theory Change, what is ‘Metaphor’ a metaphor for? In Metaphor and Thought, Ortony, A. (ed), Cambridge: Cambridge University Press. 
Byrne, Peter (1995). Prolegomena to Religious Pluralism, London: Macmillan.
Byrne, Peter (2004). It Is Not Reasonable to Believe that Only One Religion Is True, in Contemporary Debates in Philosophy of Religion, Michael Peterson & Raymond. J.Vanarragon (eds.), USA: Blackwell.
Hick, John (1989). An Interpretation of Religion, London: Macmillan.
Hick, John (1989) (1993). Disputed Questions in Theology and the Philosophy of Religion, New Haven: Yale University Press.
Hick, John (2001). Dialogues in the Philosophy of Religion, New York: Palgrave.
Hick, John (1985). Problems of Religious Pluralism, London, Macmillan,
Fogelin, R. (1988). Figuratively Speaking, New Haven: Yale University.
Goodman (1976). The Language of Art, Indianapolis: Hackett.
Lycan, William (2000). Philosophy of Language, A Contemporary Introduction, Routledge: London. 
Locke, John (1937). An Essay Concerning Human Understanding, Book III, 16 in Great Books of the Western Word, London: William Benton Publisher.
Searl, J.R. (1979). ‘Metaphor’ in J. Searle, Expression and Meaning, Cambridge: Cambridge University Press.
Stiver, Dan (1996). The Philosophy of Religious Language, sign, Symbol, and Story, USA: Blackwell.
Ward, Keith (1990). ‘Truth and the Diversity of Religions’, Religious Studies, 26.
Wynn, Mark (1995). ‘Religious Language’ in Componian Encyclopedia of Theology, Byrne, P. and Houlden, L. (eds.). London: Routledge.