نعیمه پورمحمدی؛ احمدرضا هاشمی
چکیده
با مسئله شاهدمحور شر از سوی ویلیام رو کمابیش آشنا هستیم. رو وجود خدا یا (در مقالات متأخرش) احتمال وجود خدا را به خاطر نیافتن دلایل موجهِ خدا برای تجویز شرور رد می‌کند. خداباوران در مقابل، کوشیده‌اند از دلایلِ موجه خدا برای تجویز شرور پرده بردارند و توجیهاتی با عنوان تئودیسه عرضه کنند. در این میان، خداباوری شک‌گرایانه در واکنش به ...
بیشتر
با مسئله شاهدمحور شر از سوی ویلیام رو کمابیش آشنا هستیم. رو وجود خدا یا (در مقالات متأخرش) احتمال وجود خدا را به خاطر نیافتن دلایل موجهِ خدا برای تجویز شرور رد می‌کند. خداباوران در مقابل، کوشیده‌اند از دلایلِ موجه خدا برای تجویز شرور پرده بردارند و توجیهاتی با عنوان تئودیسه عرضه کنند. در این میان، خداباوری شک‌گرایانه در واکنش به مسئله شر، از راه دیگری می‌رود. ادعای خداباوری شک‌گرایانه این است که ما موجودات بشری از اساس شاید نتوانیم به دلایلِ موجه خدا برای تجویز شرور پی ببریم و از آنجا که نیافتن‌ِ دلیل از سوی ما انسان‌ها دلیل قو‌ی‌ای به سودِ نداشتن‌ِ دلیل از سوی خدا نیست، برهان شر برای رد خدا سقوط می‌کند. ما در این مقاله ابتدا رویکرد خداباوری شک‌گرایانه به روایت ویلیام آلستون و مایکل برگمن را تبیین می‌کنیم و سپس بر اساس چالش‌هایی که دیگر فلاسفۀ دین و الاهیدانان پیش روی آنها قرار داده‌اند به این نتیجه می‌رسیم که رویکرد خداباوری شک‌گرایانه هنوز نتوانسته است از حل آن چالش‌ها برآید. از آنجا که چالش‌ها از زوایای گوناگونی به این رویکرد وارد شده است، در این مقاله صرفاً چالش‌های اخلاقی را مد نظر قرار دادیم. ما در این مقاله چالش‌های یازده‌گانه‌ای را از متون مختلف فیلسوفان دین استخراج، صورت‌بندی وتحلیل کردیم و اشکالات و پاسخ‌های مجدد از هر دو طرفِ این منازعه را به دقت پی‌گرفتیم و در نهایت به این داوری رسیدیم که پاسخ‌های خداباروی شک‌گرایانه هنوز کافی و قانع‌کننده نیست و به نظر می‌رسد همچنان باید در جبهۀ مدافعه‌جویانۀ تئودیسه در برابر برهان شر مقاومت کرد.
فاطمه سعیدی؛ عبدالرسول کشفی؛ امیرعباس علی‌زمانی
چکیده
خداباوری شکاکانه یکی از انواع پاسخ‌های فیلسوفان خداباور در واکنش به مسئلۀ قرینه‌ای شر است. این رویکرد که خود دربردارندۀ مجموعه‌ای از آراست، با تکیه بر محدودیت قوای شناختی بشر و پیچیدگی و ژرفای واقعیت ارزشی، در ادعای گزاف‌بودن شرور تردید می‌افکند. این مقاله مبتنی بر آرای برگمن، از فیلسوفان برجستۀ این حوزه، است. برگمن با مطرح‌کردن ...
بیشتر
خداباوری شکاکانه یکی از انواع پاسخ‌های فیلسوفان خداباور در واکنش به مسئلۀ قرینه‌ای شر است. این رویکرد که خود دربردارندۀ مجموعه‌ای از آراست، با تکیه بر محدودیت قوای شناختی بشر و پیچیدگی و ژرفای واقعیت ارزشی، در ادعای گزاف‌بودن شرور تردید می‌افکند. این مقاله مبتنی بر آرای برگمن، از فیلسوفان برجستۀ این حوزه، است. برگمن با مطرح‌کردن فرض‌های شکاکانۀ خود که مبتنی بر اصل «نمونة بارز» هستند، می‌کوشد تا استدلال ویلیام رو را به چالش بکشد. مقالات برگمن در این حوزه، تأثیرگذار و به‌شدت بحث‌برانگیز شدند. یکی از نقدهایی که به آرای او شده است، قرارگرفتن خداباوری شکاکانه در بن‌بستی اخلاقی است. منتقدان بر این باورند که این رویکرد هم از جنبۀ نظری اخلاق (توجیه اخلاقی) به بن‌بست می‌رسد، و هم از جنبۀ عملی اخلاق؛ از نظر آنان این موضع دقیقاً مخالف رویکرد ما در اخلاق روزمره است و به‌هیچ‌وجه مطلوب و پذیرفتنی نیست، لذا خداباوری شکاکانه پذیرفتنی نیست. برگمن درمقابل، گرچه محدودیت در حوزۀ ارزش‌ها را می‌پذیرد، آن را مانعی برای فعل اخلاقی نمی‌داند. این مقاله می‌کوشد ابتدا موضع برگمن را روشن کند، آن‌گاه به تقریر نقدهای واردشده و پاسخ‌های مطرح‌شده بپردازد. درنهایت روشن می‌‌شود با تکیه بر وظیفه‌گرایی اخلاقی و تاکید بر جایگاه اخلاقی متفاوت انسان و خداوند می‌توان از بن‌بست شکاکیت اخلاقی رهایی جست.
