نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکترای تکنولوژی آموزشی، گروه آموزشی تکنولوژی آموزشی، استادیار دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی Nili1339@gmail.com
چکیده
پیشرفت زندگی انسان از مرحلۀ کشاورزی به صنعتی و فراصنعتی معلول رشد و توسعۀ تکنولوژی است. بدون شک تأثیر تکنولوژی در زندگی فردی و اجتماعی در دو بعد مادی و معنوی به‌حدی است که می‌توان موفقیت تمدن‌ها را مدیون آن دانست. تاریخ عظمت تمدن اسلامی و استیلای آن بر تمدن‌های کهن روم و یونان، نمونه‌ای از استفادۀ صحیح از علم و تکنولوژی بر اساس تعالیم عالی اسلام است. شاید بتوان گفت، تکنولوژی رمزگشایی از نظام خلقت و استفادۀ انسان از نیروی نهفته در طبیعت، به منظور رفع نیازهایش است. در این رهگذر او موفق می‌شود تا صفات کمالیۀ خداوندی که خالق هستی است را بشناسد. درک ماهیت تکنولوژی مستلزم آشنایی با سه حوزۀ علمی شناخت است که شامل ماهیت تکنولوژی از منظر مباحث فلسفی، به عنوان مطالعات میان‌رشته‌ای در باب شناخت انسان به عنوان موجود تسخیرکننده، و شناخت تعالیم عالی اسلام در زمینۀ بهره‌مندی انسان از مواهب خلقت است. خداوند، از نظر قرآن، زمینۀ تسخیر خلقت را به بشر عطا کرده و طبیعی است که انسان در استفاده از چنین ودیعه‌ای باید خود را مدیون لطف وی بداند و به‌گونه‌ای عمل کند که او از بشر انتظار دارد. انسان نمی‌تواند در دست‌یابی به علم و قدرت برای تغییر طبیعت، بدون توجه به امانت الهی و ضرورت حفظ ذخایر انرژی، از خود سلب مسئولیت کند و از این منابع فقط برای نفع آنی خودش و نه آیندگان بهره گیرد. در این مقاله دربارۀ چیستی تکنولوژی، رابطۀ آن با انسان، و تأثیر تکنولوژی در جامعه با نگاه میان‌رشته‌ای بحث شده است. به‌علاوه جایگاه انسان، جانشین خداوند، الزامات تسخیر طبیعت، و مصادیقی از چهره‌های قرآنی که از این موهبت الهی بهره‌مند شده‌اند بررسی می‌شود.
کلیدواژه‌ها
)