عضو هیئت علمی (مربی) پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی Drshhs44@gmail.com
چکیده
یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل مطرح در حوزة مباحث دین‌شناسی و خصوصاً فلسفة دین تعریف مفهوم دین و دست‌یابی به مؤلفههای اصلی آن است. این مقاله پس از طرح تعریفی از دین، به نقد و تحلیل آن و بررسی نقاط قوت و ضعف آن خواهد پرداخت. توجه به سه حوزة «اعتقادات»، «اعمال»، و «احساسات»، در میان نیازها و توانایی‌‌های وجودی انسان، از امتیازات تعریف فوق و لازمة اصل جامعیت در تعریف است، اما تلاش برای حل مشکل تعریف دین حاصلی درپی نخواهد داشت مگر این‌که موارد زیر که از کاستی‌‌ها و موانع نظری تعریف مفهوم دین دانسته می‌شوند، ازمیان برداشته شوند: 1. دست‌یابی به حداقل مشترکات بین ادیان؛ 2. ابهام در تبیین عناصر اصلی تعریف؛ 3. شمولیت کل یک تعریف در حد عدم مانعیت آن؛ و 4. عدم احتساب وجود منفرد در تعریف دین. درنهایت ضرورت وجود یک «نگاه سیستمی» در تعریف این واژه را هم باید از مشکلات و چالش‌‌های این امر دانست و باید با در نظرداشتن آداب و شرایط علمی و روش‌مند به آن نگریست. مقاله درپایان ما را به سمت تأمل در تعریف دیگری از مفهوم دین سوق می‌دهد تا از این طریق راهی به سوی تحلیل مؤلفههای مفهومی دین بگشاید.
One of the most challenging questions in religion studies especially philosophy of religion is to give a definition of religion and its basic elements. This paper after give a definition of religion, examine its benefits and disadvantages. Pay attention to three areas ‘beliefs’, ‘practices’ and ‘emotions’, between human’s needs and potentials, is one of the benefits of that definition and essential to the principle of conclusiveness, but the attempt to solve the problem of define the religion will be useless unless following cases that are among theoretical defects of attempt to define religion be resolved: 1. reach to minimal subscribers between religions; 2. Ambiguity in explaining the essential elements of definition; and … Finally, we must regard the necessity of a ‘systematic view’ in defining this term one of the difficulties and challenges before us that should be seen scientifically and methodically. The article ends with reflection on another definition of religion to open a way to analyzing conceptual elements of religion.
کلیدواژه‌ها [English]
Religion study, philosophy of religion, systematic view, the definition of religion
ابتدای صفحه