تبیین ماهیت علم خداوند از دیدگاه ویلیام آلستون و بررسی تطبیقی آن با دیدگاه شیخ اشراق

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفة دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 استاد فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

4 استادیار فلسفه، پژوهشگاه علوم اجتماعی

چکیده

مسئلة ماهیت علم خداوند از مسائلی است که از دیر باز ذهن اندیشمندان و متفکران را به خود واداشته است. در فلسفة دین معاصر، ویلیام آلستون به این مسئله چیستی ماهیت علم خداوند می‌پردازد؛ آیا می‌توان گفت علم خداوند همان باور صادق موجه است؟ در فلسفة اسلامی نیز علم را به دو قسم تقسیم می‌کنند؛ علم حضوری و علم حصولی. علم خداوند کدام قسم از این دو مورد است؟ علم حصولی یا حضوری؟ در این مقاله پس از بیان دیدگاه آلستون و شیخ اشراق در مورد علم خداوند، به این نظریه می‌پردازیم که این دو متفکر تا حدودی دیدگاه مشترکی در مورد علم خداوند پس از ایجاد دارند. نظریة شهود مستقیم آلستون و اضافیة اشراقیة سهروردی دو تعبیر از یک دیدگاه است. از دیدگاه آلستون علم خداوند را نمی‌توان همان باور درنظر گرفت، چراکه باور با محدودیت‌ها و الزاماتی مواجه است که همسو و سازگار با علم مطلق نیست. نظریة شهود مستقیم آلستون به این معنا است که خداوند مستقیماً جهان را شهود می‌کند و از این رو به آن علم دارد. همچنین آلستون نظریة متفکرانی را که معتقدند علم خداوند همان باور صادق موجه است رد می‌کند؛ زیرا انتساب آن به خداوند با تناقضاتی مواجه است. در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی دیدگاه ویلیام آلستون و شیخ اشراق، دیدگاه این دو متفکر در مورد ماهیت علم خداوند تشریح شود و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها در این زمینه روشن شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Nature of God's Knowledge from William Alston's Viewpoint and its Comparative Study with Sheikh Ishraq's Perspective

نویسندگان [English]

  • Hossein Shoorvazi 1
  • Mohammad Sa’idi Mehr 2
  • azam qasemi 3
  • Reza Mahoozi 4
1 Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

The issue of the nature of God's knowledge is one of the problems that have long been caused by the minds of thinkers and intellectuals. In the philosophy of contemporary religion, William Alston deals with the nature of God's science. Is it possible to say that God's science is the same as honest belief? In Islamic philosophy, science is divided into two categories: the science of presence and acquired knowledge. What is the wisdom of God in the two things? Attractive science or presence? In this article, after expressing the theory of Alston and Sheikh Ishraq on the knowledge of God, we consider the theory that these two thinkers have somewhat a common view of the science of God after creation. Alstoun's direct intuition theory and the addition of Ishroikah Suhrawardi are two interpretations of one view. Alston's direct intuition theory means that God directly watts the world and therefore has that science.
In this paper, it has been attempted to examine the views of these two thinkers on the nature of God's science by examining the views of William Alston and Sheikh Ishraq, and explain their differences and similarities in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • science
  • Belief
  • Direct Intuition
  • Illumination
  • Isolation

مراجع

آکوئیناس، توماس (1382). در باب هستى و ذات، ترجمة فروزان راسخى، تهران: نگاه معاصر.

افلاطون (1353). جمهوری، ترجمة محمدحسین لطفی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

ابن‌سینا (1404). الشفاء، الهیات، با تحقیق ابراهیم مدکور، قم: کتابخانه آیت‌الله نجفى.

ابن‌سینا (1992). الاشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی، تحقیق دکتر سلیمان دنیا، بیروت: مؤسسة النعمان.

ابن‌سینا (1383). الهیات دانشنامه علایی، تصحیح محمد معین، همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا.

استرآبادی (میرداماد)، میربرهان‌الدین محمدباقر (1356). قبسات، به اهتمام مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

رضایی، رحمت‌الله (1384). باور و حیث التفاتی، فصلنامه معرفت فلسفی، ش 10.

ژان هیپولیت (1371). پدیدارشناسی روح بر حسب نظر هگل، ترجمة کریم مجتهدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

سبزواری، ملا هادی (1382). تعلیقات بر الشواهد الربوبیه، قم: بوستان کتاب.

سهروردی، شهاب‌الدین (1380). الف، مجموعه مصنفات، ج 1، تصحیح هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

سهروردی، شهاب‌الدین (1373). مجموعه آثار فارسى شیخ اشراق، با تصحیح سیدحسین نصر، تهران: پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

شهرزوری، شمس‌ا‌لدین (1372). شرح حکمة الاشراق، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

صدرالدین شیرازی، محمد (1386). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم: المکتبة المصفویه.

صدرالدین شیرازی، محمد (1354). المبدأ و المعاد، مقدمه و تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی و پیشگفتار سید حسین نصر، تهران: انجمن حکمت ایران.

صدرالدین شیرازی، محمد (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیّة، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، مشهد: دانشگاه مشهد.

قطب‌الدین شیرازی (1383). شرح حکمة الاشراق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

موزر، پل و مولدرو ترود (1385). درآمدی موضوعی بر معرفت‌شناسی معاصر، ترجمة رحمت‌الله رضایی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

هروى، میرزاهد (1420). شرح رسالة‌ المعموله فى التصور و التصدیق و تعلیقاته، تحقیق مهدى شریعتى، قم: مکتبه الشهید شریعتى.

 

Alston, William (1989 a). Divine Nature and Human Language, Does god have beliefs?, Cornell University Press.

Alston, William (1989 b). Can we speak literally of God? Cornell University Press.

Alston, William (1989 c). Functionalism and Theological Language, Cornell University Press.

Alston, William (1989 d). Divine and Human Action, Cornell University Press.

Alston, William (1989 e). Hartshorne and Aquinas: A Via Media, Cornell University Press .

Alston, William (1989 f). Divine Foreknowledge and Alternative Conception of Human Freedom, Cornell University Press.

Alston, William (1993). The Reliability of sense perception, Cornell University press,

Alston, William (1991). Perceiving God, Cornell University press

Audi, Robert (1991). “Faith, Belief, and Rationality”, Philosophical Perspectives, 5.

Herman, Vimala (1995). Dramatic Discourse: Dialogue as Interaction in plays, London and New York: Rutledge

Pike, Nelson (1965). ‘Divine Omniscience and Voluntary Action’, The Philosophical Review, Vol. 74, No. 1.

Pegis (1945). The basic writings of Saint Thomas Aquinas. Vol 1, New York: Random House

Grice, H. P. (1957). ‘Meaning’, Philosophical Review, vol. 66, no. 3.

Peirce, Charles S. (1931-1935). Collected Papers, vol. 1-6, Cambridge (Massachusetts) : Harvard University Press.

Grice, H. P. (1968). ‘Utterer's Meaning, Sentence Meaning and Word Meaning’, In Foundations of Language, International Journal of Language and Philosophy, Vol. 4. D. Rendell Publishing Company: Dordrecht-Holland.

Sperber, Dan and Deirdre Wilson. (1995). Relevance: Communication and Cognition, 2nd edition. Blackwell: Oxford and Cambridge

Timothy O Connor and David Robb (2003). The Philosophy of Mind, London and New York, Rutledge.

William G. Lycan (1996). Mind and Cognition; A reader. Blackwell, Great Britain.

جستارهای فلسفه دین

دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 16
پاییز و زمستان 1397
صفحه 103-127

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار