جستارهای فلسفه دین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه کلام و فلسفه اسلامی؛دانشگاه پیام نور

http://dx.doi.org/10.22034/rs.2019.3767

چکیده

فیلیپس معتقد است به‌کارگیری مفاهیم دینی توسط مؤمنان، یگانه ابزار برای فهم معنای خدا در بازی زبان دینی است، نه مطابقت با واقعیت خارجی. او بر همین اساس می‌گوید ادراک حقیقت الهی خارج از نحوة زندگی دینی باعث سقوط به ورطة مغالطة تعالی زبان دینی خواهد شد. لذا نگاه مبتنی بر ترس از عذاب الهی و یا امید به پاداش خداوند را طرد می‌کند. او با پذیرش درون‌گرایی، گرامر عشق خداوند را همان باور به خدا می‌داند که در آن هیچ فریبی راه ندارد و این عشق در رفتار مؤمنان ظهور می‌یابد. فیلیپس در موضوع گرامر لطف الهی معتقد است، لطف الهی یعنی به همة موجودات به منزلة مظاهر و آثار خداوند نگریسته شود و به آن‌ها محبت شود. او تعالی خداوند را نیز به معنای پذیرش مخلوق‌بودن خود و اظهار و تواضع در برابر وی می‌داند. ازهمین‌رو دیدگاهش نگاهی تحویل‌گرایانه تلقی می‌شود. البته اشکالاتی نیز به نگاه وی مطرح است: الف) میان اطلاق باور به خدا و مفید‌بودن آن تناقض وجود دارد؛ ب) خدای خالق در تناقض با خدایی است که معلول زندگی متدینان است؛ ج) خلط میان باور با عمل صورت‌گرفته؛ د) تعارض اطلاق عینیت خدا با وابستگی آن به ذهن؛ هـ) نفی تمایز میان معنا و کارکرد در باورهای دینی.

کلیدواژه‌ها

استینزبی، درک (1386). علم، عقل و دین، علی حقی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
زندیه، عطیه (1386). دین و باور دینی در اندیشة ویتگنشتاین، تهران: نگاه معاصر.
گلاک، هاسن یوهان (1388). فرهنگ اصطلاحات ویتگنشتاین، همایون کاکاسلطانی، تهران: گام نو.
 
Burhenn, Herbert (1974). ‘Religious bliefs as picture’, Journal of the religion of America, Vol. 42.
Hick, Jhon (1989). An Interpretation of religion: Human responces to the transcendence, New heaven, CT: Yale university press.
Min, Anselm (2007). ‘D. Z. Phillips on The Grammer of God’, International Journal for Philosophy of Religion, Volume 63.
Phillips, D. Z. (1965). The Concept of prayer, London, I Routledge and Kegan Paull.
Phillips, D. Z. (1976). Religion Without Explanation, Oxford, Basil Blackwell.
Phillips, D. Z. (1981). ‘Belief, change and forms of life’, in the Autonomy of Religious Belief, F. J. Crosson (ed.), Notre Dame: University of Notre Dame press.
Phillips, D. Z. (1986). R. S. Thomus: Poet of the Hidden God, Allison Park, PA: Pickwick Publication.
Phillips, D. Z. (1992). Faith, Skeptecism and Religious Undrestanding, Copyright by Routledge and Kegan Paul, Lond.
Phillips, D. Z. (1993). Religious Belife and Language-Games in Wittgenstein and Religion, D. Z. Phillips (ed.), NewYork; st, Martins press.
Phillips, D. Z. (2005). The Problem of Evil and The Problem of God, Minneapolis Frotress.
Wittgenstien, Ludwing (1958), Philosophical Investigation, Translated by G. E. Anscomb, Oxford university press.
Wittgenstien, Ludwing (1990). Philosophical Grammer, Oxford, Basil, Blackwell.