مدلول معجزه از دیدگاه علامه طباطبایی و سوئین‌برن

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفة دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

2 استاد گروه فلسفة دین، دانشگاه قم

چکیده

در سنت اسلامی، یکی از مباحث مهم و اساسی در خصوص معجزه، بحث از دلالت معجزه بر نبوت پیامبران است. اندیشمندان اسلامی عمدتاً معجزه را دلیل بر صدق مدعی نبوت می‌دانند نه بر صدق تعالیم او؛ زیرا به اعتقاد آنان رابطه‌ای میان یک عمل خارق‌العاده و صدق تعلیمات کسی که چنین امری را انجام داده است وجود ندارد. می‌توان گفت وجه مشترک دیدگاه اسلامی در دلالت معجزه، صدق مدعی نبوت پیامبر است.
دیدگاه اندیشمندان غربی در این مورد، انسجام و روشنایی لازم را ندارد. در سنت فلسفی‌ـ‌الهیاتی غربی از راه معجزه بر وجود خداوند استدلال می‌شود و فلاسفة غربی تأکید دارند معجزه بر صدق و درستی تعالیم و آموزه‌های دینی خاص گواهی می‌دهد و موجب رجحان یک دین بر دین دیگر می‌شود. از میان اندیشمندان مسلمان علامه طباطبایی بر‌خلاف بسیاری، راه شناخت انبیا را منحصر در معجزه می‌داند. و از میان اندیشمندان غربی نیز سویین‌برن در برخی تعبیرات خود مدلول معجزه را اثبات نبوت معجزه‌گر می‌داند. علامه طباطبایی و سویین‌برن در خصوص مفهوم معجزه برخی نظرات مشترک دارند، ولی در خصوص مدلول معجزه دیدگاه متفاوتی دارند؛ زیرا سویین‌برن مدلول معجزه را اثبات وجود خدا و درستی تعالیم پیامبر می‌داند در حالی که علامه طباطبایی مدلول معجزه را فقط صدق مدعی نبوت می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

abatabai and Swinburne on the referent of miracle

نویسندگان [English]

  • Farajolla Barati 1
  • Mohsen Javadi 2
چکیده [English]

In Islamic tradition, one of the important and basic discussions on miracle is its denotation on the prophethood. It is so important that some of Islamic thinkers believe that if this relationship is not clarified, then its epistemological values are ruined. Islamic thinkers introduce different methods to know prophets. One of these methods is through miracle. Although some of Islamic thinkers have different attitudes toward miracle, they often consider miracle as a reason to approve prophethood not to approve prophet’s teachings. They believe that there is no relationship between a supernatural act and the rightfulness of teachings. The common point of view among Islamic thinkers is the denotation of miracle on the truth of prophecy. Western thinkers’ attitudes toward this matter do not have enough clarity and coherence. In Western theosophy, miracle denotes the existence of God. They emphasize the denotation of miracle on the truth of special religious teachings. It also indicates the superiority of one religion over other religions. Although most Western thinkers consider the denotation of miracle on the existence of God and the truth of prophet’s teachings, we can also say that they justify the prophethood by means of miracle. As Allameh Tabatabai, unlike many other Islamic thinkers, holds that miracle is the only way to know prophets. Among Western thinkers, Swinburne considers the referent of miracle to be the approval of prophethood of the miracle performer. This study is aimed to compare the ideas of these two thinkers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • miracle
  • denotation
  • Prophet
  • AllamehTabatabai
  • Swinburne

مراجع

قرآن کریم
احمدی، محمدامین (1378). تناقض‌نما یا غیب‌نمون، قم: انتشارات دفتر تبلیغات حوزة علمیه.
براین، دیویس (1387). درآمدی بر فلسفة دین، ترجمة ملیحة نصیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پترسون، مایکل و دیگران (1379). عقل و اعتقاد دینی، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
جوادی آملی، عبدالله (1386). تبیین براهین اثبات خدا، قم: اسراء.
خسروپناه، عبدالحسین (1385). «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، قبسات، ش 41.
ژیلسون، اتین (1366). روح فلسفه در قرون وسطی، ترجمة ع. داودی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سویین‌برن، ریچارد (1381). آیا خدایی هست؟، ترجمة محمد جاودان، قم: مؤسسة انتشارات مفید.
طباطبایی، محمد‌حسین (1363). تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین (1387). مجموعة رسائل، به کوشش سید‌هادی خسرو‌شاهی، قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی.
طباطبایی، محمد‌حسین (1362). اعجاز قرآن، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
طباطبایی، محمدحسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
کریمی، مصطفی (1377). «قلمرو دلالت معجزه»، معرفت، ش 26.
مطهری، مرتضی (1383). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، مجموعة آثار، ج 2، تهران: صدرا.
نراقی، محمد‌مهدی (1362). انیس الموحدین، تصحیح آیت‌الله قاضی طباطبایی، تهران: الزهراء.
هاسپرس، جان (1371). فلسفة دین، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
هیک، جان (1372). فلسفة دین، ترجمة بهرام راد، ویرایش بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران: انتشارات بین‌المللی هدی.
 
Hume (2007). An Enquiry concerning Human Understanding, Petre Millican (ed.), Oxford.
Swinburne, Richard (1971). The Existence of God, London: Macmillan and co.
Swinburne, Richard (1988 a). Miracles and Revelation, in philosophy of Religion, An Anthology, Louis Pojman and Michael Rea (eds.), USA: Thomson, Wadsworth.
Swinburne Richard (1988 b) For the possibility of miracle, in philosophy of Religion, An Anthology, Louis Pojman and Michael Rea (eds.), USA: Thomson, Wadsworth.
Swinburne Richard (1988 c). Miracle and revelation, in in philosophy of Religion, An Anthology, Louis Pojman and Michael Rea (eds.), USA: Thomson, Wadsworth.
Swinburne, Richard (1989). Introduction to Miracles, Richard Swinburne (ed.), New York: Macmillan.
Swinburne, Richard (1992). Revelation from Metaphor to Analogy, New York: Oxford University Press.
Chris Slupik (1995). ‘A New Interpretation of Hume's 'Of Miracles'’, Religious Studies, Vol. 31, No. 4.
Swinburne, Richard (2004). The Existence of God, New York: Oxford University Press.
Swinburne, Richard (2005). Faith and Reason, New York: Oxford University Press.
Swinburne, Richard (2008). Is There A God?, New York: Oxford University Press.
جستارهای فلسفه دین

دوره 4، شماره 1
بهار و تابستان 1394
صفحه 15-37

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار