جستارهای فلسفه دین
مقایسه مبانی فلسفی گزاره های اخلاقی در اندیشه کانت و حایری یزدی

سمیه امیری؛ عباس احمدی سعدی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 119-132

چکیده
  هر مکتب اخلاقی بنا بر اصول موضوعۀ مقبولش، بایدها ونبایدهای اخلاقی متفاوتی ارائه می‌دهد. از نظر کانت، علم، معرفتى است که واجد قضایاى تألیفى پیشینى و لذا کلی و ضروری است. هر معرفتى که عارى از آنها باشد، شایسته اطلاق نام علم نیست. اخلاق نیز به عنوان یک علم، واجد احکام تألیفى پیشینى است. «باید»های اخلاقی هیچ گاه از تجربه ناشى نمى‏شود؛ ...  بیشتر

شرّ بنیادین و مسئولیّت اخلاقی در فلسفۀ کانت

فاضل بوستان؛ محمد شکری؛ علی مرادخانی

دوره 9، شماره 1 ، مرداد 1399، ، صفحه 41-56

چکیده
  کانت در دین در محدودۀ عقل تنها، این نظریه را ارائه می‌دهد که طبیعت انسان اساساً واجد یک شرّ بنیادین است. استدلال کانت برای شرّ بنیادین، عمدتاً از دو بخش تشکیل شده است؛ یکی میل ذاتی انسان نسبت به شرّ و دیگری ادعای فراگیر بودن شرارت بنیادین. کانت‌‌ با نفی نظریۀ گناه نخستین، اصرار‌ مـی‌ورزد کـه شـرّ بنیادین مشخّصه ناگزیر طبیعت انسان ...  بیشتر

بررسی و سنجش برهان وجودشناختی بر مبنای دو نظریه معقولات ثانیه و نفس الأمر در فلسفه اسلامی

مهدی عباس زاده

دوره 5، شماره 2 ، آبان 1395، ، صفحه 87-108

چکیده
  برهان وجودی یا وجودشناختی به دسته‌ای از استدلال‌های عقلی بر اثبات وجود خدا در فلسفة غرب اطلاق شده است که در آن‌ها کوشش می‌شود از خود مفهوم خدا یا واجب‌الوجود در ذهن انسان، و نه از ویژگی‌های مخلوقات خارجی، مستقیماً وجود خارجی خدا نتیجه گرفته شود. طرح برهان وجودی به معنای دقیق کلمه، با آنسلم در قرون وسطای مسیحی آغاز شد. این برهان ...  بیشتر

دین و خدا در فلسفۀ نقادی کانت

حسین کلباسی اشتری

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 79-98

چکیده
  چهارچوب نظری فلسفة نقادی کانت ریشه در تحولات قرن هجدهم و دورة موسوم ‌‌به روشن‌گری و منورالفکری اروپا دارد؛ رهیافت‌های دین‌پژوهی، از جمله باور ‌‌به خداوند یا علت اولی، نزد او نیز متأثر از همان فضاست. پرسش از اعتبار و دامنة شمول معرفت مابعدالطبیعی و مهم‌تر از آن مبادی تکوین چنین معرفتی از دغدغه‌های معرفت‌شناختی کانت است که درست ...  بیشتر